عریز الله خان شاهدوست بیرانوند فرزند منصور خان صیدعبدالحسین خان بیرانوند فرزند محمدرحیم خان علیرضا خان اعظمی محمدتقی خان اسدی

جمعی از سرکردگان نامی لرستان و ایل بیرانوند

افراد شناخته شده از چپ:

1-صیدعبدالحسین خان بیرانوند فرزند محمدرحیم خان معروف به صید مه رحیم خو از باسوادان و خوش خطان آن روزگار لرستان که در شهریور سال 1304 به همراه غلامعلی خان بیرانوند و 9 تن دیگر از سرداران بیرانوند اعدام شدند.

2-محمد تقی خان اسدی بیرانوند

3-علیرضا خان اعظمی بیرانوند فرزند رشید علیمردان خان اعظمی بیرانوند (بزرگترین فرمانروای خودمختار تاریخ غرب ایران) و برادر بزرگتر مرتضی خان اعظمی که پس از چندین سال جنگ با نیروهای رضاشاه سرانجام در سال 1314 به همراه نصرالله خان بیرانوند فرزند فاضل خان و یدالله خان بیرانوند فرزند غلامعلی خان در تهران اعدام شده و در مکان نامعلوم به خاک سپرده شدند.

4-عزیزالله خان شاه دوست بیرانوند فرزند منصور خان بیرانوند معروف به عیزاله خو یه چش و عیزاله منصور از بزرگترین سرکردگان لرستانی و جنگجویان با رژیم رضاشاه که در جنگ های رنجری و چریکی با حکومت رضاشاه معروف بوده  که سرانجام توسط نیروهای رضاشاه با زهر مسموم شده و فوت میشود.

حسین قلی خان والی ابوقداره حسینقلی خان والی ابوقداره

حسینقلی خان والی ابوقداره

عبدالعلی خان شاه دوست بیرانوند فرزند منصور خان قدسی شاهدوست بیرانوند فرخ بانو بهرامی حسنوند هادی خان رساپور بیرانوند فرزند شیخه

جمعی از بزرگان و فرهیختگان لرستانی

آقایان ایستاده از چپ:

1-عبدالعلی خان شاهدوست بیرانوند فرزند منصور خان بیرانوند

2-هادی خان رساپور فرزند لطیف خان و نوه شیخعلی خان بیرانوند (شیخه) و همسر اشرف شاهدوست بیرانوند

خانم های نشسته از چپ:

1-قدسی شاهدوست بیرانوند (پارسا) فرزند منصور خان بیرانوند و همسر سرهنگ احمد پارسا

2-فرخ بانو بهرامی حسنوند فرزند کرم حسین بسطامی حسنوند و همسر عبدالعلی خان شاه دوست بیرانوند

سردار ظفر بختیاری خسرو خان

خسرو خان سردار ظفر، (زاده ۱۲۴۰ خورشیدی - درگذشته ۱۳۱۲) فرزند حسین قلی خان ایلخانی و برادر کوچکتر سردار اسعد بختیاری و صمصام‌السلطنه می‌باشد، که در سال ۱۲۷۸ هجری قمری در بختیاری زاده شد.

وی در طول حیاتش، که مقارن با حکومت چهار شاه از سلسله قاجار و نیز پهلوی اول می‌باشد، در مناصب مختلفی حضور داشت. در جریان فتح تهران در زمان جنبش مشروطه، خسروخان سردار ظفر از فرماندهان ارشد قوای بختیاری‌ها به فرماندهی علیقلی خان سردار اسعد، به‌شمار می‌آمد. وی سال‌ها والی‌گری ولایات یزد، اصفهان، کرمان و بلوچستان را برعهده داشت، به ایلخانی بختیاری رسید و سرانجام در ششم بهمن ۱۳۱۲ شمسی، بر اثر بیماری دیده از جهان فرو بست.

سردار ظفر در مجموع از خوانین زبده بختیاری بشمار می‌آمد و بر خلاف حکام و خوانین گذشته، یادداشت‌های روزانه تهیه می‌کرد و کتابی نیز درباره بختیاری و تاریخ آن، در سیصد صفحه نوشته‌است.

زندگی‌نامه

این سردار بختیاری، در سال ۱۲۷۸ هجری قمری، در روستای چقاخور در استان چهارمحال و بختیاری چشم به جهان گشود. وی فرزند کوچک حسینقلی خان ایلخانی بود و در دستگاه ایلخانی، که در عمل ریاست ایل بختیاری را برعهده داشت، نشو و نمو یافت. وی در عهد جوانی در چهارمحال و بختیاری، خوزستان و اصفهان در مأموریت‌های ایلخانی شرکت داشت.

سردار ظفر، دارای ۱۴ پسر و ۱۲ دختر بود. وی در جنگ‌های مختلفی از جمله فتج تهران، سپس حوادث پس از آن در زمان مشروطیت، جنگ‌های رضا جوزانی و جعفرقلی چرمهینی و نایب حسین کاشانی مستقیم و غیر مستقیم شرکت داشت و پست‌های ایل بیگی، ایخانی گری و حکومت‌های چهارمحال و بختیاری، اصفهان و کرمان را بر عهده داشت. اولین لقب وی بهادرالدوله بود و سپس به سالار ارفع و سردار ظفر ملقب گشت.

یادداشت‌ها و خاطرات

درحال‌حاضر، اصل کتاب سردار ظفر، در دست نیست. یادداشت‌های وی، مربوط به سفرش به اروپا است، که روز ۱۹ صفر ۱۳۳۱ هجری قمری شروع شده و در شوال همان سال، پایان یافته‌است. وقایع این ایام، قریب ۵۰ صفحه‌است و بقیه یادداشتها مربوط به حکومت یزد، اصفهان، کرمان و بختیاری، همچنین جنگ با غنجعلی خان، در کرمان است. که جمعاً قریب ۲۵۰ صفحه می‌شود. سردار ظفر در یادداشتهای خود از اغلب خوانین بختیاری گله و انتقاد کرده و گاهی نیز به آن‌ها، ناسزا گفته‌است...

آخرین سال انتشار یادداشت‌ها و خاطرات سردار ظفر بختیاری معلوم نیست، زیرا در شناسنامه و پشت جلد کتاب، هیچ گونه تاریخی قید نشده‌است. در هر حال، خواندن کتاب بسیار شیرین و آموزنده‌است. وی گاه به برخی از آداب و رسوم بختیاری‌ها اشاره دارد، که اکنون دیگر اثری از این آداب دیده نمی‌شود. خود این مسئله، به مرور زمان به تاریخی بودن کتاب می‌افزاید و ارزش مردم شناسی و قوم‌شناسی بیشتری می‌یابد.

کتاب دارای فصل‌های مختلفی است، که برخی از سرفصل‌های کتاب عبارت‌اند از: «تفصیل کشته شدن جدم جعفرقلی‌خان، رمضان ۱۲۵۲ جنگ منار»، «داستان جنگ مشهور به جنگ نُه هزار»، «داستان کشته شدن علاءالدین‌وندها و عده دیگر در سرآستان، بدست جعفر قلی‌خانِ اسدخان» و غیره...

بخش‌هایی از خاطرات سردار ظفر

وی در ارتباط با قتل پدرش، حسین قلی خان ایلخانی، می‌نویسد:

... پدرم را گفتند دعوی شاهی دارد و بدین جرم او را کشتند. ولی خدا گواه‌است، تنها گناه او این بود، که به قاجاریه، ویژه ظل السلطان پول نمی‌داد و چاپلوسی نمی‌کرد.

همچنین، در بخش دیگری از کتاب، که خاطرات روزهای قبل از فتح تهران و انقلاب مشروطه، که سردار ظفر در تهران و در قشون محمدعلی شاه بوده، می‌نویسد:

... محمد علی شاه بتوسط امیر بهادر جنگ، ما را خواسته، بکتاب خدای ما را سوگند داد، که به وی خیانت نکنیم... امیر مفخم، که به شاه علاقه‌مند بود و به او هرگز خیانت نمی‌کرد. از این سوگند دادن و پیمان گرفتن، مقصود شاه، ما بودیم. من هم خدا گواه‌است، براستی و درستی سوگند یاد کردم، که به شاه خیانت نکنم. اگر سوء ظن امیر مفخم نبود، من هرگز دست از خدمت شاه برنمی‌داشتم. رفتن اردوی دولتی با سوار بختیاری، برای سرکوبی آزادیخواهان اصفهان، در این موقع تلگراف سردار اسعد می‌رسد، ولی بما نشان نمی‌دادند، همینقدر می‌گفتند تلگراف آمده‌است و آن تلگرافات را که دیدند، ما را قسم دادند. حکومت اصفهان، به فرمانفرما داده شده، او هم سردار معتضد را که یکی از بستگان او بود، نایب الحکومه کرده، امیر مفخم و سردار اشجع و نگارنده را با سوارهای بختیاری و یکی از افواج عراق و سی نفر قزاق، مأمور اصفهان کردند. در این وقت به نصیر خان لقب سردار جنگی دادند. در تبریز گاهی جنگ بود، گاهی ساکت بود. ولی گرفتن تبریز هیچ ممکن نبود. پیش از شورش اصفهان، آزادیخواهان طهران با بختیاریها راه پیدا کرده، خواستند آنها را فریب بدهند، که وقت سواری شاه را بکشند. سه هزار تومان هم فراهم کرده، دادند. بختیاریها، در گرفتن پول، سخت دلیر و پایدارند! ولی در ایفاء بوعده، بسی سست و ناپایدار... ! بختیاری‌ها، پول را که ببینند، هزار گونه قسم می‌خورند! طهرانی‌ها، از این آگاه نبودند، که بختیاریها بدون اجازهٔ ما، کاری نمی‌کنند. از این گذشته، دو روی و عهدشکن‌تر و آدم‌کش ترند. باری بختیاری‌ها پیرامون کشتن شاه، نگشتند و خوانین بختیاروند و محمود صالح، سه هزار تومان را گرفتند، در میان خود تقسیم کردند. سردار اشجع هم در نهانی، به بختیاری‌ها می‌گفت؛ شما گریخته، به بختیاری بروید. صمصام السلطنه که اصفهان آمد، وضع ما دگرگون شد. امیر مفخم از من و سردار اشجع، روزبروز بدگمان‌تر می‌شد. با اینکه من، بر سر سوگند و پیمان خود ایستاده بودم...

سردار ظفر، سردار اسعد و لایارد

از مطالعه «یادداشت‌ها و خاطرات سردار ظفر بختیاری» و تاریخ بختیاری اثر سردار اسعد بختیاری و همچنین یادداشت‌های هنری لایارد چنین بر می‌آید، که بسیاری از مطالب ذکر شده توسط این سه تن٫ تا حدود زیادی مشابه به هم است و گویی، آنان مطالب خود را از روی دست هم نوشته‌اند. به عنوان نمونه مطالبی که سردار ظفر در این کتاب دربارهٔ باور بختیاریان نسبت به شیر می‌نویسد، در آثار سردار اسعد و لایارد نیز آمده‌است و یا مثلاً نقل داستان‌هایی درباره خرس در بین لرها و غیره.

علی محمد خان ساکی شهردار خرم آباد

ﻋﻠﯽﻣﺤﻤﺪ ﺳﺎﮐﯽ ‏( ۱۳۱۴ – ۲۲ ﺧﺮﺩﺍﺩ ۱۳۷۳ ‏) ﻣﺤﻘﻖ ﻭ ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺍﯾﺮﺍﻧﯽ ﻭ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺑﻮﺩ .
ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﯼ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ
ﺍﻭ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﺍﺩ ۱۳۵۰ ﺗﺎ ﺩﯼ ۱۳۵۶ ﺍﯾﻦ ﺳﻤﺖ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺷﺖ . ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺎﺭﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﺶ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ، ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ : ﺍﺣﺪﺍﺙ ﻣﺮﺍﮐﺰ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﮐﺘﺎﺏﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎﯼ ﻭﺭﺯﺷﯽ ﻭ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺧﯿﺎﺑﺎﻥﻫﺎﯼ ﺟﺪﯾﺪ ﻭ ﻋﺮﯾﺾ، ﻣﯿﺎﺩﯾﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، ﺭﻓﺎﻫﯽ ﻭ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﭘﺎﺭﮎﻫﺎﯼ ﺯﯾﺒﺎ . ﺩﺭﯾﺎﭼﻪ ﮐﯿﻮ ﻧﯿﺰ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﯼ ﺳﺎﮐﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ . ‏ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﯿﺪﺍﻥﻫﺎﯼ ﮐﻮﭼﮏ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺍﻭﺳﺖ.
ﺁﺛﺎﺭ:
ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎﯼ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﺗﺎﺭﯾﺦ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ.
ﺩﻭ ﺟﻠﺪ ﺳﺎﻝﻧﺎﻣﻪٔ ﺩﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻥ ﺑﻬﺎﺭ.
ﺗﺮﺟﻤﻪٔ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﯼ ﺩﻭﺭﺍﻧﺪ، ﻓﺮﯾﺎ ﺍﺳﺘﺎﺭﮎ، ﻫﻨﺮﯼ ﺭﺍﻭﻟﯿﻨﺴﻦ.
ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮔﻠﺸﻦ ﻣﺮﺍﺩ ﻭ ﻗﻼﻉ ﺣﺸﺎﺷﯿﻦ
ﮐﺮﯾﻢ ﺧﺎﻥ ﺯﻧﺪ، ﺗﺎﺭﯾﺦ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﯿﻦ ﺳﺎﻟﻬﺎﯼ ۱۷۷۹ –۱۷۴۷، ﺟﺎﻥ ﭘﺮﯼ ، ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺎﮐﯽ ‏(ﻣﺘﺮﺟﻢ‏)
ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭﯾﻠﺴﻮﻥ ﺩﺭ ﺟﻨﻮﺏ ﻏﺮﺑﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ، ﺁﺭﻧﻮﻟﺪ ﺗﺎﻟﺒﻮﺕ ﻭﯾﻠﺴﻮﻥ ، ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺎﮐﯽ (مترجم)

ﻋﻠﯿﻤﺤﻤﺪ ﺳﺎﮐﯽ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﺩ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺍﻧﻜﺎﺭﺵ، ﺍﺯ

ﻃﺮﻑ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻭﻗﺖ ﺷﻬﺮ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺩﺭ ﺩﻭﻡ ﻣﺮﺩﺍﺩ ۱۳۵۰ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭ

ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺷﺪ ﻭ ﻃﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﺕ، ﭼﻬﺮﻩﻱ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ

ﻣﻌﺠﺰﻩﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎﻭﺭﻱ ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﻛﺮﺩ . ﺧﺪﻣﺎﺗﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻋﺮﺻﻪ ﻧﻤﻮﺩ

ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻭ، ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﺷﺪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮﮊﺭﻱ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺑﻮﺩﺟﻪ، ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ

ﻫﻴﭻﻳﻚ ﺍﺯ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﻱ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﺁﻥ ﻧﺸﺪﻧﺪ .

ﺍﺣﺪﺍﺙ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﻛﺘﺎﺏﺧﺎﻧﻪﻫﺎ، ﻣﺠﺘﻤﻊﻫﺎﻱ ﻭﺭﺯﺷﻲ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ،

ﺩﮔﺮﮔﻮﻥ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ ﺷﻬﺮ ﻭ ﺍﺣﺪﺍﺙ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥﻫﺎﻱ ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﻋﺮﻳﺾ،

ﻣﻴﺎﺩﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﺭﻓﺎﻫﻲ ﻭ ﺑﻮﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﭘﺎﺭﻙﻫﺎﻱ ﺯﻳﺒﺎ، ﮔﻮﺷﻪﺍﻱ ﺍﺯ ﺑﻪ

ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻱ ﻃﻼﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﺑﺰﺭﮒﻣﺮﺩ ﺷﺮﻳﻒ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﻭ

ﻣﺮﺩﻣﺶ ﺑﻮﺩ .

ﺳﺎﻛﻲ ﺗﺎ ﻳﻜﻢ ﺩﻱﻣﺎﻩ ۱۳۵۶ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭﻱ ﺧﺮﻡﺁﺑﺎﺩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ . ﺩﺭ ﺍﻳﻦ

ﺗﺎﺭﻳﺦ، ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺩﻻﻳﻠﻲ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﻋﺪﻩﺍﻱ ﺯﻳﺎﺩﻩﺧﻮﺍﻩ ﮐﻪ ﺑﺮﺧﯽ

ﻋﻀﻮ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﺯ ﺳﻤﺘﺶ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﻬﺮﺩﺍﺭ ﺍﺳﺘﻌﻔﺎ ﻛﺮﺩ .

ﺍﻳﺮﺝ ﻛﺎﻇﻤﻲ : ‏«ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺩﺭﻳﺎﻳﻲ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ

ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﻭ ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﺗﺪﻭﺍﻭﻡ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﺍﺵ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺭﻓﻴﻊ

ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩﻱ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻱﻫﺎﻱ

ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﺍﻱ ﻛﻼﻥ ﺍﺯ ﺫﻫﻨﻴﺘﻲ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺮﺍﻱ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ

ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺍﺩﺏ ﻭ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺖ . ﺟﻮﻫﺮ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻭ

ﻛﻼﻡ ﺭﺍ ﺧﻮﺏ ﺩﺭﻙ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﻭ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﺎﺩﻱ

ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺩﺍﺷﺖ . ‏»

روحش شاد و یادش جاوید

گرداوری و ﺗﻨﻈﯿﻢ : ﻣﻈﻔﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ

صیدعباس حاتمی چگنی

صیدعباس حاتمی چگنی از بزرگان لرستان و طایفه چگنی

قدم خیر قلاوند

قدم خیر قلاوند فرزند قندی از طایفه بزرگ قلاوند دریکون میباشد. ایشان از شیرزنان تاریخ ایران و لر میباشد.

روحش شاد و یادش گرامی

نظرعلی خان امرایی طرهانی نظه امیر اشرف

نظرعلی خان امرایی ملقب به امیراشرف معروف به نظه از سرداران بزرگ تاریخ لرستان و حاکم بزرگ طرهان و  کوهدشت