بزرگان لرستان ایل بیرانوند ایل بالاگریوه پاپی طوایف کوهدشت طرهان طوایف نورآباد دلفان ایل باجولوند طایفه سگوند ایل حسنوند سلسله
بزرگان لرستان ایل بیرانوند ایل بالاگریوه طوایف کوهدشت ترهان طرهان طوایف نورآباد ایل باجولوند طایفه سگوند طایفه دالوند طایفه چگنی ایل حسنوند ایل پاپی. طایفه زیدعلی بیرانوند بارانی بیرانوند کربیرانوند صفربیرانوند میخک چرمارن شمس الدین یاراحمد
بزرگان لرستان ایل بیرانوند ایل بالاگریوه پاپی طوایف کوهدشت طرهان طوایف نورآباد دلفان ایل باجولوند طایفه سگوند ایل حسنوند سلسله
بزرگان لرستان ایل بیرانوند ایل بالاگریوه طوایف کوهدشت ترهان طرهان طوایف نورآباد ایل باجولوند طایفه سگوند طایفه دالوند طایفه چگنی ایل حسنوند ایل پاپی. طایفه زیدعلی بیرانوند بارانی بیرانوند کربیرانوند صفربیرانوند میخک چرمارن شمس الدین یاراحمدحاج سرتیپ زیدعلی بیرانوند
حاج سرتیپ زیدعلی بیرانوند یکی از جمله کدخدایان بنام وشناخته شده لرستان وازخدمتگزاران صدیق وخوشنام ایل بیرانوند٬فردی مصلح ومومن وأمینی باغیرت وبا تعصب که هیچگاه مصلحت اندیشی نکرده ودر نزاع های محلی تنها جانب حق را گرفته وبدین سبب در میان طوایف مختلف استان قابل احترام و حضورش پیام آور صلح وآشتی در میان مردم غیور لرستان به ویژه ایل بزرگ بیرانوند محسوب می شد.
اخلاق پسندیده وخلق خوش ایشان نه تنها در میان مردم بلکه در مجامع قضایی زبانزد بود٬زیرا وساطت وپا در میانی ایشان موجب صلح وآشتی های فراوان گردید٬که از آن جمله به نامه دادگاه انقلاب و خطابه امام جمعه وقت اوایل انقلاب حضرت آیت الله سیدمحمد نقی شاهرخی در خرم آباد که فرموده بودند:اگر لرستان چند نفرکدخدای خیرخواه وبی غرض همچون حاج سرتیپ زیدعلی بیرانوند داشته باشدمطمئنا شاهدآرامش وآسایش بجای نزاع و درگیری خواهیم بود٬مثالی بارز درشخصیت بی بدیل نامبرده است.
ازامورخیر ایشان میتوان به:
عضو هئیت امنای منطقه اسدآبادی٬در واگذاری زمین مسکونی به مستضعفین در دو قسمت اسدآبادی جنب پادگان۰۷ و کرگانه دراوایل انقلاب اسلامی می توان اشاره نمود٬مساعدت وتلاش در ساخت مسجدامام جعفرصادق(ع) اسدآبادی٬وبانی خیردرساخت مسجد امام رضا(ع) اسدآبادی و ساخت پل موسوم به اناری که حد فاصل بین منطقه شمشیرآباد واسدآبادی از کارهای عام المنفعه ایشان می باشند.
روحش شاد و یادش گرامی
نامه دادگاه انقلاب به حاج سرتیپ زیدعلی بیرانوند
جهانشاه خان زرینجو زیدعلی بیرانوند سرداران بزرگ لرستان
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ خان ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﯾﻦ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺁﻭﺭﺗﺮﯾﻦ ﺳﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﻣﺮﺩﻣﯽ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﮐﻪ ﭘﺲ سالها مبارزه با حکومت فاسد قاجار و بیگانگان روس و انگلیس در جنگ جهانی اول و11 ﺳﺎﻝ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﻣﺰﺩﻭﺭ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺧﯿﺎﻧﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﻭ ﻭ ﻋﺪﻩ ﺍﯼ ﺍﺯ ﯾﺎﺭﺍﻧﺶ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ ( ﺁﺯﺍﺩﯼ ) ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﺷﺪﻧﺪ .
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻓﺮﺯﻧﺪ نایب ﻣﺤﻤﺪﺷﺎﻩ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ و گل آفتاب خان زیدعلی شیرزن تاریخ میباشد.
محمدشاه زیدعلی پدر جهانشاه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺷﻮﺭﺵ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﻧﺎﺻﺮﺍﻟﺪﯾﻦ ﺷﺎﻩ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮر ﻇﻞ ﺍﻟﺴﻠﻄﺎﻥ ﮐﻮﺭ ﻭ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﺷﺪ .
ﻣﺎﺩﺭ جهانشاه ﮔﻞ ﺁﻓﺘﺎﺏ خان زیدعلی نام داشته ﺍﺯ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﺷﺠﺎﻋﺘﺮﯾﻦ ﺷﯿﺮﺯﻧﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﭼﻪ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺯﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﺳﺨﺘﯽ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ.
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺳﺮﺩﺍﺭﯼ ﺷﺠﺎﻉ ﻭ ﺟﻨﮕﺠﻮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﮕﺎﻭﺭﯼ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﯾﺶ ﮐﻢ ﻧﻈﯿﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﻭ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻟﺮ ﻭ ﮐﺮﺩ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮ ﺑﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻭ ﺟﻨﮕﺠﻮﯾﯽ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭﺷﺘﯽ ﻫﯿﮑﻠﺶ ﭼﻬﺮﻩ ﺍﯼ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ . ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺮ ﮐﻤﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺗﯿﺮﺍﻧﺪﺍﺯﯼ ﻧﯿﺰ ﺑﯽ ﺭﻗﯿﺐ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ . ﺍﺳﺐ ﺯﯾﺮﭘﺎﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺍﺳﺐ ﻫﺎﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ ﯾﮏ ﺷﯿﺦ ﻋﺮﺏ ﺑﻪ ﻏﺎﺭﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ .
ﺍﺯﻭﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎﯼ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﭼﻬﺮﻩ ﺯﯾﺒﺎ ﻭ ﻗﺒﺎﯼ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﻗﻄﺎﺭ ﻓﺸﻨﮓ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺮ ﮐﻤﺮ ﻭ ﺳﯿﻨﻪ ﺍﺵ ﻭ ﺗﻔﻨﮓ ﺑﺮ ﺩﻭﺷﺶ ﻭ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﺮ ﮐﻤﺮﺵ ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺮﺍﺳﺐ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺧﺼﺎﯾﻞ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﭼﻮﻥ ﻣﺮﺩﺍﻧﮕﯽ ﻭ ﺟﻨﮕﺎﻭﺭﯼ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻭ ﺩﺳﺖ ﻭ ﺩﻝ ﺑﺎﺯ ﺑﻮﺩﻧﺶ , ﺷﮑﻮﻩ ﻭ ﺟﻠﻮﻩ ﺧﺎﺻﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﯾﻞ ﻭ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺑﺨﺸﯿﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺯﺩ ﻋﺎﻡ ﻭ ﺧﺎﺹ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ .
ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﺳﻨﮕﯿﻦ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﭘﻮﺳﺖ ﺁﻫﻮﮐﻪ ﺟﻠﺪ ﺁﻥ ﺳﺮﺥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻧﯿﺰ ﺍﺯ ﻏﻨﯿﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎﯾﺶ ﺍﺯ ﻋﺮﺏ ﻫﺎ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ . ﺍﯾﻦ ﻗﺮﺁﻥ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺮﺁﻥ "ﺟﻠﺪ ﺳﺮﺥ" ﺩﺭﻣﯿﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﻮﮔﻨﺪ ﯾﺎﺩ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﮔﻞ ﺁﻓﺘﺎﺏ ﻣﺎﺩﺭ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺮﺵ ﮔﻠﯽ ﺩﺭ ﺣﯿﻦ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﺑﻪ ﻣﺮﻗﺪ ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺿﺎ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ .
ﻃﯽ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1295 ﮐﻪ ﺭﻭﺱ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺠﺎﻭﺯ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺑﻪ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻧﯿﺰ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﻭ ﯾﺎﺭﺍﻧﺶ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺳﯿﻼﺧﻮﺭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﯿﻤﺮﺩﺍﻥ ﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺭﻭﺳﻬﺎ ﺭﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺷﮑﺴﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻋﺪﻩ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺍﺯ ﺭﻭﺳﻬﺎ ﺭﺍ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﮐﺮﺩﻧﺪ .
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺩﺭ ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﻫﺎ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﻗﺎﺟﺎﺭ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮﯼ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻟﺴﻠﻄﻨﻪ ﺑﺎ ﺍﯾﻞ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﯾﮕﺮ ﺳﺮﺩﺍﺭﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺷﺮﮐﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ.
ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﯾﺎﺭﺍﻧﺶ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1299 ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻗﻠﻌﻪ ﺗﻨﺠﻮﺭ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻋﻠﯿﻤﺮﺩﺍﻥ ﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻭ ﺷﯿﺨﻌﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺿﺮﺑﺎﺕ ﺳﻨﮕﯿﻨﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺣﻤﺪ ﺁﻗﺎ ﺧﺰﺍﻋﯽ ﻭ ﻓﻠﯿﭗ ﺍﻑ ﺭﻭﺳﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭﺍﺭﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ .
ﺩﺭ ﺟﻨﮕﻬﺎﯼ ﺧﻮﻧﯿﻦ ﺍﻭﻝ ﺯﺍﻫﺪ ﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1302 ﻭ ﺟﻨﮓ ﺩﻭﻡ ﺯﺍﻫﺪﺷﯿﺮ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﺑﻬﺎﺭ ﺳﺎﻝ 1303 ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﯾﺎﺭﺍﻧﺶ ﺍﺯ ﭘﯿﺶ ﻗﺮﺍﻗﻼﻥ ﺁﻥ ﺟﻨﮕﻬﺎ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺷﺎﺩﺕ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ .
ﺩﺭ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1304 ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺷﺪﯾﺪﯼ ﺑﯿﻦ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﺳﺮﺗﯿﭗ ﭘﻮﺭﺯﻧﺪ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺮﺯ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﺗﻨﮕﻪ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﮐﺒﯿﺮ ﮐﻮﻩ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻭ ﯾﺎﺭﻧﺶ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺍﻣﻦ ﭘﺸﺘﮑﻮﻩ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻣﯿﺸﻮﺩ . ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺑﯿﮓ ﺭﺿﺎ ﺻﯿﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﯿﺮﺯﺍﺩ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻪ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻮﻩ ﮐﯿﺎﻻﻥ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ .
ﺩﺭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ﺳﺎﻝ 1305 ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺳﺨﺘﯽ ﻣﯿﺎﻥ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻔﻨﺪﯾﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﻓﻮﺝ ﻣﻨﺼﻮﺭ ﮐﺮﻣﺎﻧﺸﺎﻩ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﮐﻤﮑﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺑﺎ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ
ﺩﺭ ﮐﺒﯿﺮ ﮐﻮﻩ ﺩﺭ ﮔﺮﻓﺖ . ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻔﻨﺪﯾﺎﺭﯼ ﻭ ﻓﻮﺝ ﻣﻨﺼﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺑﻪ ﮐﻤﮑﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺎ ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻫﺎ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻔﻨﺪﯾﺎﺭﯼ ﻭ ﻓﻮﺝ ﻣﻨﺼﻮﺭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻬﻠﮑﻪ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺩ .
ﺩﺭ 27 ﺗﯿﺮﻣﺎﻩ 1306 ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻭﻟﯽ ﺁﻗﺎ ﺧﺎﻥ ﺍﻣﯿﺮﺍﺣﻤﺪﯼ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺳﭙﻬﻮﻧﺪﻫﺎ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ایمانعلی زیدعلی ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﮓ ﺭﺿﺎ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺩﻭﺳﺘﻪ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ... ﺩﺭ ﮐﻮﻩ ﭘﻮﻧﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ .
ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺍﯾﻦ ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺧﺎﻥ ﻓﺘﺤﯽ ﺑﺮﻭﺟﺮﺩﯼ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎﺭﺍﻥ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﯿﺸﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻭ ﻋﺪﻩ ﺩﯾﮕﺮ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﭘﺎﭘﯽ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺍﮐﺒﺮ ﺍﺯ ﺗﯿﺮﻩ ﭼﺮﻣﺎﺭﻥ ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﮎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ . ﺗﻘﯽ ﺧﺎﻥ ﺳﭙﻬﻮﻧﺪ ﺭﺋﯿﺲ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺳﭙﻬﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺧﺎﻥ ﻓﺘﺤﯽ ﺟﻨﺎﯾﺘﮑﺎﺭ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ .
ﺩﺭ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺷﻬﺮﯾﻮﺭ ﺳﺎﻝ 1306 ﺳﺘﻮﻧﯽ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺩﺭ ﺗﻨﮕﻪ ﺍﻓﺮﯾﻨﻪ ﻭ ﺁﺑﺴﺮﺩ ﺣﺪﻭﺩ 14 ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻻﮔﺮﯾﻮﻩ ﺑﻪ ﺳﺮﺩﺳﺘﮕﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ﻣﺤﻤﺪﻣﯿﺮﺯﺍﺧﺎﻥ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﺩﺭﺁﻣﺪﻧﺪ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻬﺎﺭﺩﻩ ﺭﻭﺯ ﺳﺮﺗﯿﭗ ﺷﺎﻩ ﺑﺨﺘﯽ ﺑﺎ ﻗﻮﺍﯾﺶ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺍﻭ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩﺵ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺩ . ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﺍﯾﻦ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺯﺧﻤﯽ ﺷﺪ .
ﺩﺭ 17 ﺁﺑﺎﻥ ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ 1306 ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎﻥ ﻏﻀﻨﻔﺮﯼ ﺍﻣﺮﺍﯾﯽ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺍﺭﺷﺪ ﻧﻈﺮﻋﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺍﻣﯿﺮﺍﺷﺮﻑ ﻗﯿﺎﻡ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺭﺩﻭﯼ ﺷﺎﻩ ﺑﺨﺘﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺪﺕ 17 ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩ . ﺩﺭ ﺍﻭﺍﯾﻞ ﺁﺫﺭﻣﺎﻩ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﻭ ﯾﺎﺭﺍﻧﺶ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﺯ ﻭ ﻟﻨﮕﺮ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﺑﻪ ﻋﻠﯿﻤﺤﻤﺪﺧﺎﻥ ﺍﻣﺮﺍﯾﯽ ﭘﯿﻮﺳﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺍﯾﻦ ﭼﻨﺪ ﻣﺎﻩ ﮐﻪ ﻋﻠﯿﻤﺤﻤﺪﺧﺎﻥ ﺍﻣﺮﺍﯾﯽ ﻗﯿﺎﻡ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﻃﺮﻫﺎﻥ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺮعلیوند ﻭ ﺁﺯﺍﺩﺑﺨﺖ ﻭ ﺍﻣﺮﺍﯾﯽ ﻭ ... ﻋﻤﻠﯿﺎﺕ ﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺭﺍ ﺑﺮﻋﻠﯿﻪ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻧﺪ .
ﺩﺭ 12 ﺩﯼ ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ 1306 ﻃﻮﺍﯾﻒ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻣﻤﯿﻮﻧﺪ ﮐﻮﺷﮑﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﻌﺎ ﺣﺪﻭﺩ 200 ﻧﻔﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﺟﻬﺖ ﺟﻨﮓ ﻭﻏﺎﺭﺕ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺯ ﮐﻮﻫﺪﺷﺖ ﻋﺎﺯﻡ ﺩﻟﻔﺎﻥ ﺷﺪﻧﺪ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﻏﺎﺭﺕ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻭﻟﺖ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺩﺭ ﺗﻨﮕﻪ ﮔﺎﻭ ﺷﻤﺎﺭ ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺟﺰﺋﯽ ﻣﯿﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺳﺮﮔﺮﻓﺖ . ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺶ ﺻﺒﺢ 15 ﺩﯼ ﻣﺎﻩ ﺷﻮﺭﺷﯽ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﺏ ﭼﮕﻨﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻃﻮﻻﺑﯽ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺩﺭ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻓﻮﺝ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺧﺎﻥ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺪﻧﺪ . ﺟﻨﮓ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﮐﻮﻩ ﻣﭙﻞ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺷﻮﺭﺷﯽ ﻫﺎ ﺭﺍﻫﯽ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﮐﻮﻩ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻓﺮﺍﺭ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺟﻨﮓ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺷﺐ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﺍﺷﺖ . ﺩﺭ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺍﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﺷﻮﺭﺷﯿﺎﻥ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﻭ ﻣﻘﺪﺍﺭﯼ ﺍﺯ ﺍﻣﻮﺍﻝ ﻏﺎﺭﺗﯽ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺷﺪﻧﺪ ﺭﻫﺎ ﮐﻨﻨﺪ .
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﺷﺪﻥ ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻃﺮﻫﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻃﺮﻑ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﻭ ﺳﯿﻤﺮﻩ ﺭﻓﺘﻨﺪ .
ﺩﺭ 17 ﺑﻬﻤﻦ ﻣﺎﻩ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻭ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﻣﺤﻤﺪﻣﯿﺮﺯﺍﺧﺎﻥ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﻭ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺑﺎﺭﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺍﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺑﺎﺭﺍﻧﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﭘﻞ ﮔﺎﻭﻣﯿﺸﺎﻥ ﻭ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺍﺗﺤﺎﺩ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻗﻮﺍﺏ ﺍﻋﺰﺍﻣﯽ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﮐﻨﻨﺪ . ﺩﺭ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﻨﮕﯽ ﻫﺎﯼ ﺳﺨﺘﯽ ﺑﯿﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﺳﺘﻮﻥ ﻫﺎﯾﯽ ﺗﺤﺖ ﺍﻣﺮ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻣﻬﺪﯼ ﻗﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﮔﺎﻭﻣﯿﺸﺎﻥ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ ﻭ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﻭ ﮔﺮﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ . ﮐﻪ ﮔﺮﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻑ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﺩﺭ ﻣﯽ ﺁﯾﺪ .
ﭘﺲ ﺍﺯ ﺷﮑﺴﺖ ﻭ ﻣﺘﻮﺍﺭﯼ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺟﻨﮕﯽ ﺳﺨﺖ ﺩﺭ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﺑﯿﻦ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺩﻭﻟﺘﯽ ﻭ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ . ﻣﯿﺸﻮﺩ .
ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ ﺳﻠﯿﻤﺎﻥ ﻋﻠﯽ ﺻﺎﻟﺢ
ﺍﺯ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ .
ﺩﺭ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺑﺎ ﻗﻮﺍﯼ ﺷﺎﻩ ﺑﺨﺘﯽ ﺍﺯ ﺷﻮﺵ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﯾﺪﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻋﻠﯿﺮﺿﺎ ﺧﺎﻥ ﺍﻋﻈﻤﯽ ﻧﺼﺮﺍﻟﻠﻪ ﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺩﺭ ﺣﯿﻦ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﮐﺮﺧﻪ ﻏﺮﻕ ﻣﯿﺸﻮﺩ .
ﺩﺭ ﻓﺮﻭﺭﺩﯾﻦ ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ 1307 ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﻋﻠﯿﻤﺤﻤﺪﺧﺎﻥ ﻏﻀﻨﻔﺮﯼ ﺍﻣﺮﺍﯾﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮﺩ . ﺭﯾﺎﺳﺖ ﻟﺸﮑﺮ ﻏﺮﺏ ﺍﺯ ﺷﺎﻩ ﺑﺨﺘﯽ ﺑﻪ ﺳﭙﻬﺒﺪ ﺍﻣﯿﺮﺍﺣﻤﺪﯼ ﺳﭙﺮﺩﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ . ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1307 ﺩﺭﮔﯿﺮﯼ ﻫﺎﯼ ﺯﯾﺎﺩ ﻭﻟﯽ ﭘﺮﺍﮐﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﻣﺴﯿﺮﯼ ﺑﯿﻦ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻭ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺗﺤﺖ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﯽ ﺍﻣﯿﺮﺍﺣﻤﺪﯼ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﯿﮕﺮﺩ .
ﺯﺑﺎﻧﻪ ﻫﺎﯼ ﺟﻨﮓ ﻧﯿﺮﻭ ﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﺎ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ , ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1308 ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﻪ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪ ﻭﺩﺭ ﭘﯿﭻ ﻭ ﺧﻢ ﮐﻮﻩ ﻫﺎﯼ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﻋﺸﺎﯾﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ﻣﯿﺮ ﻭ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ...
ﻃﻮﺍﯾﻒ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﮐﻤﯽ ﺍﺯ ﻣﯿﺮﻫﺎ ﻭ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﻫﺎ ﻭ ﻋﺪﻩ ﮐﻤﯽ ﺍﺯ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﮐﻠﻪ ﺟﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮﺯ ﻟﻨﮕﺮ ﻭ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﻭ ﺗﻨﮕﻪ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﻭ ... ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﯽ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ و ایمانعلی زیدعلی ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺩﺭﮔﯿﺮ ﺷﺪﻩ ﮐﻪ ﺩﺭﺍﺛﺮ ﺟﻨﮓ ﻫﺎﯼ ﺳﺎﻝ 1308 ﯾﺎﺭﯼ ﺟﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﯿﺮﻩ ﮔﻨﺠﻌﻠﯽ ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺗﻨﮕﻪ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﮐﺸﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ . ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ( ﺟﺎﻧﺒﺸﺎﻩ ) ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺍﺯ ﺳﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺪﺧﺪﺍ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﻭ ﻋﺪﻩ ﮐﻤﯽ ﺍﺯ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺭ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ . ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ
ﻃﻮﺍﯾﻒ ﺩﺧﯿﻞ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺟﻨﮓ ﯾﻌﻨﯽ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮﯼ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ که در راس آنها ایمانعلی زیدعلی بود ﻭ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﻧﺪﮎ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻣﯿﺮ ﻭ ﺟﻮﺩﮐﯽ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮﺭﺩﻩ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻤﺎﻟﯽ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ...
ﻃﺎﯾﻔﻪ ﮐﻠﻪ ﺟﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﺟﻨﮓ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭﺩﺭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻠﻪ ﺑﺎﺩ ﻭ ﮐﻮﻩ ﻧﺸﯿﻦ بودند ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﻧﺸﺪﻧﺪ .
ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺗﺴﻠﯿﻢ ﻧﺸﺪﻩ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ﺻﯿﺪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﯿﺮﺯﺍﺩ ﺑﻮﺩﻧﺪ .
ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﺷﻮﺭﺷﯽ ﺍﯾﻞ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ ﻭﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﺼﻒ ﻣﻠﮏ ﺍﻫﺪﺍﯾﯽ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ ﺭﺍ ﺻﺎﺣﺐ ﺷﺪ .
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﺩﺭ ﭘﯽ ﺷﮑﺎﯾﺖ ﻫﺎﯼ ﮐﺘﺒﯽ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﻧﺎﯾﺐ ﺍﻟﺤﮑﻮﻣﺖ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ ﺍﺯ ﺳﺮﺍﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﻋﺒﺎﺳﻘﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺩﺭﻓﺸﺎﻥ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻭﺳﺘﻌﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻧﺎﺩﻋﻠﯽ ﻣﯿﺮﻭﻟﯽ ﺩﺍﺭﺍﺏ ﺭﺍ ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ . ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ ﺑﺎ ﺣﯿﻠﻪ ﻭﻧﯿﺮﻧﮓ ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺍﯾﻦ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻟﺮ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﮐﺸﺎﻧﺪﻩ , ﺩﺳﺘﮕﯿﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﭼﻨﺪﺗﻦ ﺍﺯ ﯾﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺳﺮﺩﺍﺭﻥ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺩﺭ
ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﮐﺮﺩﻧﺪ .
ﺍﺳﺎﻣﯽ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﺩﺭ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ ( ﺁﺯﺍﺩﯼ ) ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ :
1- ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ خان ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺳﺮﺩﺍﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﻟﺮ ﻭ ﻟﮏ از تیره زرینجو
2- ﺩﻭﺳﺘﻌﻠﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ از تیره رشید
3- ﻧﺎﺩﻋﻠﯽ خان ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ از تیره قجی
4- ﺩﺍﺭﺍﺏ خان ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ از تیره مه نظر
5- ﻣﯿﺮﻭﻟﯽ خان ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ از تیره منهوش
ﻣﺘﻦ ﻭ ﺗﻨﻈﯿﻢ ﻭ ﺗﺤﻘﯿﻖ : ﻣﻈﻔﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ
حاج شاهرضا عیسی زاده زیدعلی بیرانوند
مرحوم حاج شاهرضا عیسی زاده فرزند پاپی محمد از بزرگان طایفه زیدعلی و بیرانوند در منطقه حسینیه. روحش شاد
تنظیم:مظفر
علی میرزا زیدعلی بیرانوند
علی میرزا زیدعلی بیرانوند فرزند چراغعلی و معروف به علی میرزا چراغلی از بزرگان و نامداران مبارز طایفه زیدعلی و ایل بیرانوند ایشان در نبردهای ایل بیرانوند با قاجارها و نیروهای رضاشاه از خود رشادت های فراوانی نشان داد. مرحوم علی میرزا تمام زندگی خود را صرف صلح و سازش بین مردم نمود. وی سخنوری توانا و مردی کاردان و سیاست مدار بودند.
روحش شاد و یادش تا ابد جاودان
متن : مظفر زیدعلی بیرانوند
حاضران زیدعلی بیرانوند نیکسرشت
حاضران زیدعلی بیرانوند (نیکسرشت) بزرگمردی کمنظیر مهربان سخنور دانا پاکدامن نجیب مهمان نواز. مردی گشاده رو که همیشه لبخند بر لبانش جاری بود. حاضران فرزند بگرضا(از مبارزان بزرگ بیرانوند) و برادر کوچکتر رضاخان و از نظر ایمان و رشادت و بزرگی کم از پدر و برادرش نداشت.
مرحوم حاضران در جنگ هشت ساله ایران و عراق از دلاوران بزرگ جبهه ها محسوب شده که دلاوری ها و شجاعت ها و از خودگذشتگی های ایشان در خط مقدم زبانزد همه میباشد...
روحش شاد و یادش ماندگار
متن: مظفر
بگ رضا زیدعلی بیرانوند
ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺍﺯ ﺳﺮﮐﺮﺩﮔﺎﻥ ایل بیرانوند و طایفه زیدعلی بیرانوند
ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ . مرحوم بگ رضا از سرداران مبارز ایل بیرانوند با ارتش انگلیسی و روس در جنگ جهانی اول و حکومت قاجار و رضاشاه میباشد. همچنین مبارزات ایشان در بازپسگیری ماژین و کبیرکوه در دهه 1320 و نبردهای پشتکوه در دهه 1330 زبانزد همه است. ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﮔﺪﺍ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺮﺯﺍﺩﻩ ﺻﯿﺪﭘﯿﺮﺯﺍﺩ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻣﯿﺒﺒﺎﺷﺪ ایشان مردی مهمانواز ومردمدار و مورد احترام همه طوایف بود .ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﺩﺭ ﻧﺒﺮﺩﻫﺎﯼ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ تنگه زاهدشیر ﭼﻐﻠﻮﻧﺪﯼ کوه شیشه و رنجه با نیروهای رضاشاه حضور داشته ... ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﭼﻮﻥ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﮐﻨﺎﺭ ﺭﻭﺩ ﺳﯿﻤﺮﻩ ﻭ ﮐﺮﺧﻪ ﺭﺍ ﺗﺴﺨﯿﺮ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻓﻮﺍﺻﻞ ﻣﻨﻈﻢ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﻫﺎﯾﯽ ﺭﺍ ﺟﻬﺖ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻭ ﺷﻠﯿﮏ ﺗﻮﭖ ﻭ ... ﺍﺣﺪﺍﺙ ﮐﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﻫﺎ ﺩﺭ ﮐﻮﻩ ﭘﺎﯾﻪ ﻫﺎﯼ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺭﻭﺯﺍﻧﻪ ﺩﻩ ﻫﺎ ﮔﻠﻮﻟﻪ ﺗﻮﭖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﺮﻑ مبارزان طایفه زیدعلی در کبیرکوه ﺷﻠﯿﮏ ﻣﯿﮑﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯﻥ ﻭ ﺑﭽﻪ ﺗﺎ ﭘﯿﺮ ﻭ ﺟﻮﺍﻥ ﺁﺯﺍﺭ ﻣﯿﺪﺍﺩﻧﺪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺗﻨﻬﺎ ﮐﺴﯽ ﮐﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺪ ﺑﻪ ﻣﯿﺎﻥ ﭘﺎﯾﮕﺎﻩ ﺑﺮﻭﺩ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺭﺍ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﮐﻨﺪ ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺍﯾﻦ سردار دلاور و نترس ﺑﻮﺩ ... ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﺷﺒﺎﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻞ ﺑﺮﺝ ﻧﻔﻮﺫ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺭﺍ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﺳﺎﺧﺖ ... ﺑﮓ ﺭﺿﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ 9 ﺳﺎﻝ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻃﺎﯾﻔﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1309 ﺑﻪ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﻭ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻋﺪﺍﻡ پسرعمه اش ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ .. در ﭘﺎﯾﯿﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﻪ ﻫﻮﻻﻧﺪﺷﺖ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﺷﺪﻧﺪ . ﺍﺯ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﻧامداری ﺑﺮﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﮐﻪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﯿﺘﻮﺍﻥ ﺑﻪ خسرو و جهانبخش و زنده یادان ﺭﺿﺎﺧﺎﻥ ﻭ ﺣﺎﺿﺮﺍﻥ و ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮐﺮﺩ .
ﺭﻭﺣﺶ ﺷﺎﺩ ﻭ ﯾﺎﺩﺵ ﻫﻤیشه گرامی
ﻣﺘﻦ : ﻣﻈﻔﺮ
میرزاعلی زرینجو زیدعلی بیرانوند
ﻣﯿﺮﺯﺍﻋﻠﯽ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ از بزرگان و کدخدایان نامی طایفه زیدعلی و ایل بیرانوند . ﻣﯿﺮﺯﺍﻋﻠﯽ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻋﻠﯽ ﺟﺎﻥ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺯﮐﯽ
ﻗﻠﻢ ﺗﯿﺰ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩ . ﻋﻠﯽ ﺟﺎﻥ ﭘﺪﺭ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺮﺍﺭ ﺍﺯ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﺷﻤﺎﻝ دﺭ ﺳﺎﻝ 1309 ﺩﺭ ﺗﻨﮕﻪ ﻣﺎﮊﯾﻦ ﺩﺭﻧﺒﺮﺩﯼ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﯿﺮﻭﻫﺎﯼ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﮐﺸﺘﻪ
ﺷﺪ . ﻣﯿﺮﺯﺍﻋﻠﯽ بزرگمردی خیرخواه و صلح جو و کاردان و مردمدارکه ﺗﻤﺎﻡ ﻋﻤﺮ ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺻﺮﻑ ﺻﻠﺢ ﻭ ﺳﺎﺯﺵ ﺑﯿﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﮐﺮﺩ ﻭ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﺑﻪ طایفه زیدعلی و ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﻤﻮﺩ. ﻣﺒﺎﺭﺯﺍت و نقش برجسته و مهم ایشان در بازپسگیری ﻣﺎﮊﯾﻦ در دهه 1320 و نبردهای پشتکوه در دهه 1330 بر همگان آشکار و فراموش نشدنی است.
ﺭﻭﺣﺶ ﺷﺎﺩ ﻭ ﯾﺎﺩﺵ ﺗﺎ ﺍﺑﺪ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ
ﻣﺘﻦ : ﻣﻈﻔﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ
فرج الله زرینجو زیدعلی بیرانوند
کدخدا فرج الله آذرخش زرینجو زیدعلی بیرانوند از سران و کدخدایان نامدار و شناخته شده لرستان و ایل بیرانوند که در کارهای خیر و صلح و سازش بین مردم لرستان پیش قدم بود. ایشان در تمام مصاِئب و مشکلات ایل و مردم منطقه حضور یافته و در رفع آن بسیار کوشا بود. مرحوم فرج اله در سخنوری و کاردانی تهور خاصی داشت. نقش و تلاش های بی وقفه ایشان در بازپسگیری ماژین در دهه 1320 بر همگان آشکار است.
وی علاوه بر ایل بیرانوند دارای محبوبیت و نفوذ زیادی در بین سایر ایلات سراسر لرستان و خرم آبادی ها بودند. روحش شاد و یادش گرامی
بگ رضا زیدعلی بیرانوند
بگ رضا زیدعلی بیرانوند از سرکردگان و بزرگان مبارز ایل بیرانوند با حکومت قاجار و رضاشاه محسوب میشود. بگ رضا پدر رضاخان زیدعلی معروف و فرزند گدا زیدعلی و خواهرزاده صیدپیرزاد بود.
نیروهای رضاشاه چون سراسر کنار رود سیمره و کرخه را تسخیر کرده و در فواصل منظم پایگاه هایی را جهت گزارش و شلیک توپ و... احداث کرده بودند. یکی از این پایگاه ها در کوه پایه های کبیرکوه قرار داشت و روزانه ده ها گلوله توپ را به طرف شورشیان طایفه زیدعلی بیرانوند شلیک میکردند و همه را از زن و بچه تا پیر و جوان آزار میدادند. پس از مشورت تنها کسی که حاضر شد به میان پایگاه برود و سربازان را قتل عام کند بگ رضا زیدعلی بیرانوند این مرد شجاع و نترس بود... بگ رضا شبانگاه به داخل برج نفوذ کرده و سربازان را مقتول ساخت... بگ رضا پس از 9 سال مبارزه با نیروهای رضاشاه به همراه طایفه در سال 1309 به دره شهر تبعید و بعد از اعدام جهانشاه زرینجو زیدعلی در پاییز سال 1310 به هولاندشت تبعید شدند. از ایشان فرزندان بزرگ و نیک اندیشی برجای مانده که از جمله آنها میتوان به مرحومان رضاخان و حاضران و خسرو و جهانبخش و..... اشاره کرد.
روحش شاد و یادش گرامی
متن: مظفر
علی زرینجو زیدعلی بیرانوند
شادروان علی زیدعلی بیرانوند از بزرگان سرشناس، مردمدار، شجاع، باسخاوت، بزرگمنش و پاکدست طایفه زیدعلی بیرانوند و از تبعیدی های ایل بیرانوند در دوران رضاشاه به خراسان و گلستان میباشد. علی زیدعلی زندگی بسیار پرفراز و نشیبی از بذل تولد تجربه کرده است. چنانچه در همان ایام کودکی در سال 1308 همراه طایفه زرینجو زیدعلی توسط نیروهای رضاشاه به شمال ایران ( در ابتدا به بجنورد و سپس به گنبد کاووس و کلاله) تبعید میشوند. شاه علی پدرش از ریش سفیدان طایفه زیدعلی بر اثر شکنجه ماموران دولتی در بین راه تبعید در شاهرودکشته میشود ودر همان جا به خاک سپرده می شود. در سال 1320 از تبعید شمال کشور به لرستان بازگشت و در یکی از روستاهای نزدیک به خرم آباد ساکن شد.
ایشان در مشکلات طایفه همواره حضور یافته، از جمله ای اینکه با توجه به رابطه صمیمی با بزرگان شهر خرم آباد تلاش زیادی برای پیروز شدن طایفه زیدعلی در جریان بازپسگیری ماژین در دادگاه های خرم آباد نمود.
علی زرینجو زیدعلی بیرانوند خواهرزاده جهانشاه زرینجو زیدعلی بیرانوند سردار بزرگ بیرانوند و برادر فرج اله زیدعلی ، شگرعلی، عالی و ولی میباشد. لازم به ذکر است مرحوم جهانشاه زرینجو زیدعلی بیرانوند دایی علی زیدعلی بیرانوند در سال ۱۳۱۰ در خرم آباد اعدام شد.
روحشان شاد و یادش گرامی
شاهمراد تارى بیرانوند
شاهمراد تاری بیرانوند از بزرگمردان و کدخدایان مشهور طایفه تاری بیرانوند و ایل بیرانوند و همچنین فرزند شیخ عباس بود.
محمدحسین زیدعلی بیرانوند
پهلوان محمدحسین زیدعلی بیرانوند (مسه) از بزرگان و دلاورمردان و پهلوانان کمنظیر لرستان و ایل بیرانون.
محمدحسین زیدعلی فرزند دلیر و شجاع رضاخان زیدعلی که احدی را جرات رویارویی با وی نبود. محمدحسین زیدعلی تیراندازی چیره دست و در شجاعت و جنگاوری صداقت مردمداری شوخ طبعی معروف میباشد.
زکی خان زرینجو زیدعلی بیرانوند
ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ " ﺯﮐﯽ ﻗﻠﻢ ﺗﯿﺰ "
ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻣﺸﻬﻮﺭﺗﺮﯾﻦ از سران ﻭ ﻧﺎﻣﺪﺍﺭﺍﻥ تاریخ
ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﯾﻼﻡ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ " ﺯﮐﯽ ﻗﻠﻢ ﺗﯿﺰ " ﻭ ﺍﺯ
ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻧﺰﺩﯾﮏ " ﺩﮐﺘﺮ ﻫﻮﺷﻨﮓ
ﺍﻋﻈﻤﯽ ﻟﺮﺳﺘﺎﻧﯽ " ﺑﻮﺩ . ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺩﺭﻓﺼﺎﺣﺖ ﻭﺑﻼﻏﺖ ﻮ ﺷﺨﺼﯿﺖ
ﺑﯿﻨﻈﯿﺮ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﻣﯿﻦ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﯿﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ . ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﯽ ﮔﻞ
ﺳﺮﺳﺒﺪ ﻣﺠﺎﻟﺲ ﺑﻮﺩﻧﺪ . ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﮐﺪﺧﺪﺍ ﻋﻠﯽ ﺟﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻭ
ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺍﺯ ﻣﯿﺮﻫﺎﯼ ﺳﯿﻤﺮﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ . زکی خان تمام عمر و ثروت خود را در راه مردم صرف نمود.
ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺎﺳﻮﺍﺩﺗﺮﯾﻦ ﻭ ﺳﺨﻨﻮﺭﺗﺮﯾﻦ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ
ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﯾﺶ ﺑﻮﺩ .
ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺩﺭﺟﺎﺕ ﻋﻠﻤﯽ ﺭﺍ ﻧﺰﺩ ﺑﺎﺳﻮﺍﺩﺍﻥ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻭ ﺩﺭ ﻣﮑﺘﺐ
ﺧﺎﻧﻪ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪﯼ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺁﻣﻮﺯﮔﺎﺭ ﻣﺸﻬﻮﺭ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪ . ﺑﻌﺪﻫﺎ
ﺑﺴﯿﺎﺭﯼ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ایل بیرانوند و ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺍﯾﻼﻡ ﻭ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻧﺰﺩ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺑﺎﺳﻮﺍﺩ
ﺷﺪﻧﺪ .
ﻫﯿﭻ ﯾﮏ ﺍﺯ ﮐﺪﺧﺪﺍﯾﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺨﻨﻮﺭﯼ ﻭ ﻣﻬﻤﺎﻧﻨﻮﺍﺯﯼ ﻭ ﺭﮎ
ﮔﻮﯾﯽ ﻭ ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ ﺑﻪ ﭘﺎﯼ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﻧﻤﯿﺮﺳﯿﺪﻧﺪ . ﮐﺪﺧﺪﺍ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ
ﺩﺭ ﺣﻞ ﻭ ﻓﺼﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻭ ﻣﺸﮑﻼﺕ ﻣﺮﺩﻡ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﭘﯿﺶ ﻗﺪﻡ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻋﻤﺮ
ﺧﻮﯾﺶ ﺭﺍ ﺻﺮﻑ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺣﻞ ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﮐﺮﺩ .
ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ زرینجویی در دهه 1320 ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ کاردانی و زکاوت ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﯽ
ﺷﮑﺴﺘﻦ ﺳﺪ نیروهای ﻧﻈﺎﻣﯽو بازپسگیری ماژین بود. کمک های ایشان بدون چشم داشت و تنها در راه مردم بود به عنوان مثال در همین جریان بازپسگیری ماژین برعکس سایر افراد دخیل کمترین سهم را به نام خود ثبت نمود.. این درحالی بود که میتوانست بیشتر املاک ماژین و کبیرکوه را به نام خود ثبت نماید.
ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺗﻼﺵ ﻫﺎﯼ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﻭﺻﻒ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎﯼ ﺍﺯ ﺗﺒﻌﯿﺪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ در دهه 1320 توانستند به ماژین و کبیرکوه بازگردند.
ﺩﮐﺘﺮ ﻫﻮﺷﻨﮓ ﺍﻋﻈﻤﯽ ﻟﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﭼﻨﺪﯾﻦ ﻣﺎﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺪﺧﺪﺍ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ
ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺩﺭ ﮐﺒﯿﺮﮐﻮﻩ ﺍﯾﻼﻡ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺷﺪ ﻭ ﺗﺎ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺮﺯﯼ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺍﯾﺸﺎﻥ ﺭﺍ
ﻫﻤﺮﺍﻫﯽ ﮐﺮﺩ . ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺯﮐﯽ ﺧﺎﻥ ﺯﺭﯾﻨﺠﻮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ
ﺯﮐﯽ ﻗﻠﻢ ﺗﯿﺰ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1373 ﺑﺮ ﺍﺛﺮ ﺑﯿﻤﺎﺭﯼ ﺳﺮﻃﺎﻥ ﺩﺭﮔﺬﺷﺖ . ﺭﻭﺣﺶ
ﺷﺎﺩ ﻭ ﯾﺎﺩﺵ ﺗﺎ ﺍﺑﺪ ﺟﺎﻭﺩﺍﻥ
ﻣﺘﻦ : ﻣﻈﻔﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ
دوستمراد زیدعلی بیرانوند
ﺩﻭﺳتمراد ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ معروف به دوسته (دوسه)
ﺩﻭﺳﺘه ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻣﻌﺮﻭﻑ از ﺳﺮکردگان بزرگ و مبارز ایل بیرانوند ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ
ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﻭ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﻭ ﺭﻭﺱ از ﻫﺎ ﻭ ﻗﺎﺟﺎﺭﻫﺎ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺷﺎﺩﺕ ﻫﺎﻱ
ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩ .
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻫﺎﻱ ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺍﻭﻝ ﺭﻭﺱ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺁﻣﺪﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﭘﻴﭻ
ﻭ ﺧﻢ ﻛﻮﻩ ﻫﺎ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﺮﺩﻣﻲ ﻭ ﻋﺸﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ . ﻃﺎﻳﻔﻪ
ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺳﺮﻛﺮﺩﮔﻲ ﻋﻠﻴﻤﺮﺩﺍﻥ ﺧﺎﻥ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻬﺎﻣﺘﻲ ﺧﺎﺹ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ
ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﮔﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ . ﺍﺯ ﺳﺮﺍﻥ ﻃﻮﺍﻳﻔﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ
ﻭ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺭﺷﺎﺩﺕ ﻫﺎﻱ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻧﺪ دوستمراد زیدعلی و سایر سران مبارز طایفه زیدعلی بودند.
ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﻫﺎﻱ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻟﺮﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺩﻭﺳﺘمراد ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ
ﺳﺮﻛﺮﺩﮔﺎﻥ ﺑﺰﺭﮒ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻣﺮﺩﻣﻲ ﺑﻮﺩﻧﺪ . .
دوستمراد زیدعلی در ﺟﻨﮓ ﺭﮒ ﻭ ﺭﻭﺩ ﻛﺒﻴﺮﻛﻮﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ
1304 در کنار سایر دلاوران طایفه زیدعلی از خود رشادت فراوانی نشان داد. ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ طایفه زیدعلی بیرانوند ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ
ﺿﺮﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﻭﺍﺭﺩ ﺳﺎﺯﻧﺪ ﻭ ﺩﻩ ﻫﺎ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ
ﺭﺿﺎﺷﺎﻩ ﺭﺍ ﻫﻼﻙ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ .
ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 1305 ﻓﻮﺝ ﻣﻨﺼﻮﺭ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻔﻨﺪﻳﺎﺭﻱ ﺩﺭ
ﻛﺒﻴﺮﻛﻮﻩ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺩﻭﺳﺘمراد ﺯﻳﺪﻋﻠﻲ ﺍﻓﺘﺎﺩ . ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ ﺭﻭﺯ
ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺑﻠﻮﭺ ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺘﻮﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﻪ ﻛﻤﻜﺶ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻋﺖ ﻫﺎ
ﺟﻨﮓ ﺑﺎ ﺩﻭﺳﺘمراد ﻭ داوران طایفه زیدعلی بیرانوند ﺳﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﻔﻨﺪﻳﺎﺭﻱ ﻭ ﻗﻮﺍﻳﺶ ﺭﺍ
ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ .
ﺟﻨﮓ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﻧﻴﻦ ﻭ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﻛﻮﻩ ﭘﻮﻧﻪ
ﺩﺭ 27 ﺗﻴﺮﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ 1306 ﭼﻨﺪ ﺳﺘﻮﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺳﺮﺗﻴﭗ ﻣﻬﺪﻱ
ﻗﻠﻲ ﺧﺎﻥ ﺗﺎﺝ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﻞ ﺳﺮﻫﻨﮓ ﻭﻟﻲ ﺁﻗﺎﺧﺎﻥ ﺍﻣﻴﺮ ﺍﺣﻤﺪﻱ
ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻛﻮﺏ ﺷﻮﺭﺷﻲ ﻫﺎی ایل بیرانوند ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﻭﺳﺘمراد زیدعلی ﻭ
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ زرینجو ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﻮﻩ ﭘﻮﻧﻪ
ﻓﺮﺳﺘﺎﺩ . ﻛﺪﺧﺪﺍ ﺩﻭﺳﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﻴﻨﻈﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ
ﺩﺍﺩ. ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﭼﻨﺪ ﺗﻦ ﺍﺯ
ﻧﻈﺎﻣﻴﺎﻥ ﻭ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ . ﺳﻠﻄﺎﻥ ﺭﺣﻤﺎﻥ ﺧﺎﻥ ﻓﺘﺤﻲ
ﺑﺮﻭﺟﺮﺩﻱ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺟﻨﺎﻳﺘﻜﺎﺭﺍﻥ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺎﭘﻲ ﭼﺮﻣﺎﺭﻥ
ﺑﻪ ﺩﺭﻙ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻣﻴﺸﻮﺩ .
ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ در اوایل 1308 ﺩﻭﺳﺘﻌﻠﻲ ﺧﺎﻥ تسلیم و ﻛﺒﻴﺮﻛﻮﻩ ﺭﺍ ﺗﺮﻙ ﻭ ﺑﻪ ﺩﺭﻩ ﺷﻬﺮﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻛﺮﺩ. سرانجام به علت مبارزات و تحرکات جهانشاه زرینجو با نیروهای دولتی و انگلیسی در منطقه و همزمان ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻫﺎﻱ ﻣﻜﺮﺭ ﻧﺎﻳﺐ ﺍﻟﺤﻜﻮﻣه ﭘﺸﺘﮑﻮﻩ
ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘمراد زیدعلی و چندتن دیگر از زیدعلی ها که در دره شهر اسکان داده شده بودند ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻱ ﻋﺒﺎﺱ ﻗﻠﯽ ﺧﺎﻥ
ﺩﺭﻓﺸﺎﻥ ﺩﺭ
ﭘﺎﻳﻴﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﺑﺎ ﺣﯿﻠﻪ ﻭ ﻧﯿﺮﻧﮓ دوسته نادعلی میرولی امان اله خلیل بک رحمان خان کریم بارانی داراب ﺭﺍ ﺩﺳﺘﮕﻴﺮ ﻭ ﺑﻪ ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ
ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪ روز جهانشاه زرینجو آخرین سردار مبارز ایل بیرانوند را به خرم آبادکشانده و به دام انداختند و ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ
( ﺁﺯﺍﺩﻱ ) ﺧﺮﻡ ﺁﺑﺎﺩ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﮐﺮﺩند .
***ﺭﻭﺣﺶ ﺷﺎﺩ ﻭ ﯾﺎﺩﺵ ﺗﺎ ﺍﺑﺪ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ***
ﺍﺳﺎﻣﻲ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﭘﺎﻳﻴﺰ ﺳﺎﻝ 1310 ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻣﺠﺴﻤﻪ
( ﺁﺯﺍﺩﻱ ) ﺧﺮﻡ
ﺁﺑﺎﺩ :
ﺩﻭﺳﺘمراد ﺯﻳﺪﻋﻠﻲ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪ،
ﺟﻬﺎﻧﺸﺎﻩ زرینجو ﺯﻳﺪﻋﻠﻲ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪ
ﻧﺎﺩﻋﻠﻲ ﺯﻳﺪﻋﻠﻲ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧد
ﻣﻴﺮﻭﻟﻲ ﺯﻳﺪﻋﻠﻲ ﺑﻴﺮﺍﻧﻮﻧﺪ
داراب زیدعلی بیرانوند
امان اله بارانی بیرانوند
کریم بارانی بیرانوند
خلیل بک بارانی بیرانوند
رحمان خان چقلوند بیرانوند
ﻣﺘﻦ ﻭ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻭ ﺗﻨﻈﯿﻢ : ﻣﻈﻔﺮ ﺯﯾﺪﻋﻠﯽ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮند